Facebook từng đặt tên là nút tuyệt (awesome) thay vì nút like như hiện tại. Ảnh: Alamy.

Năm 2007, khi Facebook vừa tròn 3 năm tuổi, mạng xã hội này đã trở thành một không gian giao tiếp, trao đổi thông tin khổng lồ. Nhưng thiếu sót của Facebook vào thời điểm này là người dùng vẫn chưa thể thể hiện cảm xúc của mình với bài đăng của bạn bè. Cách duy nhất là bình luận bên dưới bài viết.
 

Nguồn gốc của nút like

Khi đó, Leah Pearlman, Giám đốc sản phẩm của Facebook, đã nhận ra điều này và cho rằng nền tảng cần phải thay đổi. Những bài viết phổ biến thường có rất nhiều bình luận nhưng đa số chỉ là những từ ngắn như “tuyệt quá”, “chúc mừng”, không thể hiện thái độ cụ thể của họ với nội dung.
 

Pearlman cho rằng điều này giống với cách làm của MySpace, đối thủ lớn của Facebook vào thời điểm đó, đồng thời đi ngược lại lối thiết kế tối giản, mang tính thực dụng cao của họ.
 

Nút like được cho là tiện lợi vì chỉ cần click để bộc lộ cảm xúc, dễ hơn nhiều việc gõ một đoạn comment. Ảnh: Unsplash.

Do đó, Pearlman cùng với một nhóm nhân viên bao gồm giám đốc kỹ thuật như Akhil Wable, Andrew Bosworth, nhà thiết kế Justin Rosenstein, giám đốc truyền thông nội bộ Ezra Callahan, đã cùng nhau tìm cách để người dùng bày tỏ sự đồng tình, yêu thích của mình trên Facebook. Kế hoạch được đặt tên là “Props”.
 

Chia sẻ với The Ringer hồi 2017, nhà thiết kế Justin Rosenstein cho biết ông tham gia vào kế hoạch vì muốn nền tảng trở nên tích cực hơn và tạo ra “một thế giới mà mọi người khuyến khích và hỗ trợ lẫn nhau, thay vì hạ bệ, ném đá”.
 

Nhóm nhân viên của Pearlman đã nộp ý tưởng thêm nút “tuyệt” (awesome button) trong nội bộ Facebook và nhận được sự ủng hộ của rất nhiều đồng nghiệp. Họ còn mở một cuộc đua lập trình để tranh nhau xem ai sẽ phát triển thành công nút bấm này.
 

Đến ngày 17/7/2017, đội ngũ bao gồm Bosworth, Rebekah Cox, Ola Okelola, Rosenstein và Tom Whitnah đã lập trình thành công nút like đời đầu. Sản phẩm này đã được toàn bộ công ty hào hứng đón nhận và được cấp trên bật đèn xanh cho phép tiếp tục phát triển.
 

Phòng quảng cáo cho rằng nút like này sẽ giúp hiển thị quảng cáo tốt hơn cho mỗi người dùng. Phòng phát triển nền tảng lại nghĩ nút like sẽ loại bỏ những nội dung tiêu cực. Phòng phát triển newsfeed thì nói rằng thêm nút biểu thị cảm xúc mới sẽ giúp hiển thị bài viết phù hợp với sở thích người dùng. Nút like được nhân viên Facebook cho rằng sẽ rất hữu dụng và có thể áp dụng cho nhiều trường hợp khác nhau.
 

Thành công không ngờ của nút like

Tuy nhiên, khó khăn đã xảy ra khi họ đến khâu thiết kế nút bấm. Có nên đặt tên nút là “tuyệt” (awesome) hay biểu tượng giơ ngón cái liệu phù hợp có phù hợp hay không là những vấn đề được đặt ra trong đội ngũ phát triển. Pearlman cho rằng tạo ra một nút mới vừa đơn giản, vừa dễ hiểu “là một bài toán khó nhưng cũng rất thú vị”. “Vì chẳng có nút bấm nào tồn tại trên Internet vào thời điểm đó”, vị giám đốc nhớ lại.
 

Ban đầu Mark Zuckerberg không quá hào hứng với ý tưởng nút like. Ảnh: Bloomberg.

Sau nhiều ngày bế tắc, cuối cùng đội nhóm của nữ giám đốc đã trình bản kế hoạch nút “tuyệt” cho CEO Mark Zuckerberg vào tháng 11/2007. Nhưng điều bất ngờ là ông đã bác bỏ ý tưởng này.
 

Ông cho rằng nút “tuyệt” có thể sẽ xung đột với một số cài đặt mặc định về quyền riêng tư của Facebook (như số lượt thích sẽ được công khai hay giữ riêng tư), khiến tính năng chia sẻ hay bình luận lu mờ. Ông cũng không thích cái tên nút “tuyệt”, cho rằng gọi là nút like sẽ hay hơn.
 

Lúc đó, cũng có nhiều người trong công ty nói rằng nút tuyệt hay nút like sẽ tạo ra những “phản hồi hời hợt vì người dùng sẽ ngày càng lười biếng đưa ra những phản hồi sâu sắc trong khi có thể lựa chọn đơn giản bằng nút like”. “Nội bộ công ty lo ngại rằng nút like sẽ phá hủy những tương tác thật trên mạng xã hội”, Soleio Cuervo, nhà thiết kế từng tham gia dự án, nói.
 

Lúc ấy, sự trì trệ dường như đã chôn vùi kế hoạch “Props” của Facebook. Nhưng Giám đốc kỹ thuật Andrew Bosworth đã chứng minh tác dụng của nút like với dữ liệu phân tích cho thấy các bài viết phổ biến có nút like sẽ có nhiều lượt tương tác hơn.
 

Ông nói rằng lượt thích chính là tiêu chí giúp thuật toán đánh giá bài viết và hiển thị nhiều hơn trên newsfeed của người dùng. Đây chính là bước ngoặt cho sự ra đời của nút like. Tháng 2/2009, Mark Zuckerberg đã thông qua phiên bản cuối cùng của nút like với biểu tượng giơ ngón cái.
 

Nút like giờ đây đã trở thành một biểu tượng của Facebook và xuất hiện khắp nơi trên Internet. Ảnh: Bloomberg.

Đội ngũ của Leah Pearlman đã sáng tạo thành công nút like, trở thành biểu tượng của Facebook và thay đổi toàn bộ mạng xã hội. Facebook không chỉ tích hợp nút like vào nền tảng của mình và còn được sử dụng rộng khắp trên Internet.
 

Nút like trở thành cách duy nhất để người dùng theo dõi những thương hiệu trên Facebook và nó sau đó sẽ được sử dụng để đề xuất với những người xung quanh. Nhưng chính những người sáng tạo nên nó đều không thể ngờ rằng nút like mà họ tạo ra lại có được thành công như hiện nay.
 

“Tôi không thể tưởng tượng mọi chuyện sẽ diễn ra như thế này. Lúc đó, chúng tôi chỉ nghiên cứu cho một mục đích hoàn toàn khác và sau đó lại trở thành xu hướng mới của cả giới công nghệ”, Leah Pearlman nói với Fast Company.